Einde jaars herdenking voor mama..

Afgelopen vrijdag hebben we de einde jaars herdenking bijgewoond in het huis Goezate waar mama vanaf oktober 2002 heeft gewoond.

Suzanne, Ilse, Wilma en ik gingen er met elkaar heen. Het was vreemd daar weer aan te komen rijden en de pad op te lopen naar het huis. En eigenlijk ook weer zo gewoon en vertrouwd. Hoe vaak waren we daar de afgelopen jaren niet uitgestapt uit de auto en naar de hoofdingang gelopen, altijd naar het hoekje kijkend met het zij raampje waarachter we haar wisten. Het raampje waarvoor de bloeiende orchideeën stonden te pronken, en in de kersttijd de brandende kaarsjes het mooi verlichte. Nu keken we ook die kant op…het raampje was nu afgesloten met luxaflex. We konden er eigenlijk niet naar kijken en toch deden we het. ” Ik ga  niet naar haar kamer hoor “,  zei Suzanne. ” Ik ook niet ” zei ik. Het aan komen lopen en het ‘dichte raampje’ te zien was al genoeg. ..Het weten dat ze er niet meer is ook..

Het binnenkomen in de grote ruimte was vertrouwd, alles was versierd voor Kerst. Gelukkig de boom weer met ballen en kralen, vorig jaar had ze het niet zo mooi gevonden dat de boom zo ‘nieuwerwets’ versierd was met grote kunstbloemen en sterren… Maar ook te zien en te beseffen dat ze niet meer in haar grote rolstoel in deze ruimte was, was confronterend. En hoewel ik eigenlijk nooit echt aan dat beeld gewend was geraakt, altijd als ik haar op een afstand zag in haar rolstoel kon er een akelige scheut door me heen gaan..zocht ik stiekem toch een beetje rond..

We werden hartelijk ontvangen door de vriendelijke vrijwilligers, waarvoor een standbeeld opgericht zou moeten worden, zoveel goed werk zij doen. Mama was daar ook altijd zo ontzettend over te spreken, die lieve vrouwen en mannen die altijd maar klaar stonden om naast de verpleging het leven in zo’n huis zo aangenaam mogelijk te maken. Grote bewondering en waardering had zij voor hen, en ik ook!

Ook werden we begroet door een aantal liefdevolle medewerksters, die het fijn vonden ons weer te zien, en wij vonden het ook heel fijn hen weer te zien. Zij stonden toch al die jaren zo dicht bij mama, zij hebben toch al die jaren haar met zoveel liefde, geduld, inlevingsvermogen en zorg bijgestaan. Al was dat niet altijd gemakkelijk voor beiden kanten, niet voor mama die altijd maar weer moest inleveren op alle gebieden, en dit zo moeilijk vond te aanvaarden. En niet voor de vrouwen die haar verzorgden, om altijd maar weer te zoeken naar de minst vervelende en de meest helpende oplossing. Grote bewondering en waardering hebben we voor hen.

De herdenking was mooi, ingetogen, gelovig, troost zoekend. De tafel vooraan met de foto’s erop van de overleden ‘bewoners’. De vaas met de grote witte rozen, die daar in werden gezet voor ieder overleden persoon één, waarvan Cees de naam zo mooi en aandachtig noemde. De liederen die gezongen werden, alles zorgde ervoor dat we weer diep verbonden waren met die plek, dat huis, die mensen daar, en met onze (grote) moeder wie ze daar was geweest.

Wij huilden onze tranen, want ook al gunnen we haar enorm dat ze nu in die mooie lichtwereld  mag zijn zonder haar zieke lichaam waarin ze zo gevangen had gezeten, we missen haar wel heel erg. En ook al voelen we haar dichtbij in onze harten, in onze gevoelens, in haar gezegdes, in de bloemen, in alle vogeltjes die ze op ons pad stuurt. We kunnen haar niet even lekker vastpakken en een dikke kus op haar wangen geven..Of haar even vertellen wat we beleefd hebben of wat ons bezig houd. Toch zijn we dankbaar voor al die jaren dat we haar wel in ons midden mochten hebben, dat we zoveel liefde en zorg van haar hebben mogen ontvangen, dat we zoveel van haar hebben mogen leren. Tot in haar laatste besluit, en haar laatste momenten aan toe, is ze zo’n grote leermeester voor ons geweest. In liefde, in geduld, in zorg, in doorzettingsvermogen, in eigenheid, in overgave, in ‘klein leven’ met wat er is, en nog zoveel meer…

Na de dienst hebben we nog fijn nagepraat met Cees de pastor, waar mama zoveel steun aan heeft ondervonden tijdens alle weeksluitingen. Zijn gebeden en zijn steun in de tijd dat Ben de laatste fase inging van zijn ziekte en wij niet meer naar mama toe konden komen. Ook de steun die ze aan hem heeft gehad tijdens en na haar besluit om over te gaan tot euthanasie, de gebeden die hij ook toen voor haar deed, het niet hebben van enig ‘oordeel’ hebben haar diep geraakt en gesteund.

Cees die ook ons zoveel heeft gegeven met het leiden van de afscheid dienst van mama haar aardse leven. En ook nu weer meteen zo diepgaand en open met ons sprak over, leven na dit leven, over de ‘ongeziene wereld’, het geestelijke, hij laat zich raken en raakt ons.

En ook met een paar lieve verzorgende hebben we zo fijn nagepraat, ze missen mama ook nog. Ze heeft daar ook zo’n tijd gewoond en nam, ondanks dat ze niet iemand van veel woorden was, een grote plaats in. Haar laatste besluit tot euthanasie heeft diepe indruk gemaakt bij een aantal van hen, en dat begrijpen wij maar al te goed. Dat heeft in het team een grote impact gehad, ze hebben daar destijds veel met elkaar over gesproken en veel van geleerd. Het heeft hen geconfronteerd met hun overtuigingen en principes, en het heeft hen verruimd in hun kijk naar zorg, zorgen voor de mens van ‘tegenwoordig’.

Het was fijn zo nog even met hen te praten, mama was toch een ‘vernieuwer’ in haar generatie, daar heb ik zelf ook nog van opgekeken toen ik aan het einde van haar leven haar levensverhaal ging schrijven om voor te lezen op haar begrafenis. Sterk, groots, overtuigd van zichzelf als ze ergens diep over nagedacht had, en dan stil als water in een rivier maar wel met die kracht ging ze haar weg.. Grote Bewondering en Waardering heb ik voor haar..!

Mijn lieve moeder, lieve Omi, lieve tante Mien..

Vliegen Verder Dan de vogels voorbij de horizon Hoger dan de hoogste Hemel En toch blijven.

Met liefde Anna