Tegenstellingen naast elkaar laten bestaan, en met elkaar verbinden.
Bijvoorbeeld, de afgelopen feestdagen en je verlies voelen.
Hoe verhoud je je tegenover feestdagen als er rouw in je hart leeft en verlies je leven kleurt?
Hoe verenig je dat in jezelf?
Verdrietig zijn in je Kerstkleren, huilen onder de Kerstboom? Is dat niet dubbel triest?
Ik zeg van niet.
Het is een ‘idee’, voornamelijk door de reclame opgelegd, dat het met de feestdagen alleen maar gezellig mag zijn. Dat ‘alle’ families bij elkaar zijn. Dat ‘iedereen’ samen is. dat 'iedereen' het leuk heeft. Maar we weten ook met z’n alle dat dat onzin is natuurlijk. Dat er vele mensen zijn die iemand verloren hebben het afgelopen jaar. Dat er vele mensen zijn waarvan hun gezondheid bedreigd word. Vele mensen die gescheiden zijn, mensen die een ouder hebben die dementie heeft. Mensen die geen contact meer hebben met een kind. De lijst van verlies is lang.
Kun je dan toch Kerstfeest vieren of het oude jaar achter je laten en een nieuwjaar vieren?
Natuurlijk zijn het moeilijke momenten, momenten waarin je je verlies heel waarschijnlijk dubbelop voelt. De lege plek van je dierbare gapend is. Het idee dat dit je laatste kerst was, misschien niet te vatten.. Je ouder je nu zelfs niet eens meer herkent.. Je incomplete gezin pijnlijk voelbaar en zichtbaar was ..
Toch geloof ik dat het samenvoegen van die zogenaamde tegenstellingen de weg is naar Heelheid.
Je pijn, je verdriet, je leegte, je wanhoop te voelen in dat wat er is. De schaduw van het leven verenigen met het licht.
Dat het juist goed is het aan te gaan en het niet uit de weg te gaan. Het ís er, de werkelijkheid is zoals het is. En juist door dit aan te kijken en erin te gaan brengt het heelheid in onszelf. Dat de twee kanten tot dezelfde medaille behoren. Licht en donker, lief en leed, vreugde en smart, samen en alleen.
Vijf jaar geleden, Ben was nog geen maand overleden toen we onze eerst Kerst ‘vierden’ zonder hem. Kochten we toch een boom, ik wilde toch een kerstboom, het symbool van ‘leven’ in huis. We deden er alleen lichtjes in, glinsterende ballen of slingers waren me veel te uitbundig, dat kon ik niet aan. Maar de lichtjes die wilde ik wel, die gaven me misschien troost, juist in die dubbel donkere tijd.
Huilend deed ik ze in de boom, ik zocht houvast en ‘wist’ dat licht zou helpen, extra lichtjes in huis, in een echte groene kerstboom.
Ik dacht aan alle Kerstmissen die we samen hadden gehad, Ben die de boom altijd in de standaard zette, en de lichtjes erin deed. Nu stonden we daar zelf te tobben. De streng lichtjes uit de kerstdoos die het niet meer deed, ik kocht een nieuwe streng en versloeg meteen in de veelheid van de winkel met zijn kerst drukte, ik was er nog niet tegenop gewassen.
Eenmaal de lichtjes in de boom voelde het inderdaad troostend, een pietsie..,
Ik kon geen feestvieren maar ik voelde dat het goed was ook deze Kerst ‘door te laten gaan’ in dat wat er nu was, zoals het leven er nu uit zag. Alle kinderen waren thuis, we zochten elkaar in zachtheid op. We deden toch mooie kleren aan. Hadden toch een fijn kerstdiner gemaakt met elkaar. Vele momenten huilde ik, één van de kinderen die dan dicht bij me kwam zitten, alleen mijn hand pakte, niks zei, maar stilletjes wachtte tot het af zakte, en dat deed het steeds. We wisselde elkaar af in het hebben van ons verdrietige moment.
Het waren heel kwetsbare momenten, zeker. En toch kijk ik er met zoveel dankbaarheid op terug.
Dat we het niet uit de weg zijn gegaan. Maar het de ruimte hebben gegeven om met elkaar weer een nieuwe manier te vinden om feestdagen te vieren zonder Ben.
En dat heeft echt nog jaren geduurd, nu kan ik zeggen dat de lege plek niet meer gapend is, maar vervuld van dankbaarheid. Dankbaarheid om wat hij was, wat ik / wij met hem mochten delen. Dat hij deel was van mijn / ons leven, van ons gezin. Dat zijn geest in mij, in ons is. Afgelopen Kerst danste mijn jongste zoon na het eten precies zoals Ben dat gedaan zou hebben, ‘kijk mam, wie ben ik?’ Breed glimlachend keek ik naar hem vanaf de bank. Hij is er bij, onze Ben, steeds en altijd.
Diep dankbaar dat tijd in deze dingen echt een heelmeester is.
En in die tijd de pijn durven voelen, het verdriet laten stromen. De lichtjes, de boodschap van Kerstmis, het verse jaar wat voor je ligt, ook al voelt het uitzichtloos, je toch laten steunen. Je zou het als symbool kunnen opnemen, dat hoe donker het ook is, er ook altijd licht is, op een dag ervaar je het..,
Ik wens je inzicht en uitzicht, ruimte voor je vreugde en je smart dit nieuwe jaar.
Comments