Ik merk dat de twee rouwprocessen in mij door elkaar lopen. Natuurlijk wist ik dat de rouw om Ben anders zou zijn dan de rouw om mijn moeder. Maar hoe dat eruit gaat zien, of hoe ik daarin zou gaan dat wist ik niet. Gaande de weg merk ik dingen op.
Zoals dat ik heel veel met Ben ‘bezig ben’ en dat er dan zomaar een aantal dagen tussen kunnen zitten, waarin mama erg op de voorgrond is. Er hoeft dan niet eens een speciale datum te zijn, want speciale data zijn bijna logisch. Bijvoorbeeld elke dertiende van de maand ben ik veel met mama bezig in mijn gedachten; …13 juni drie maanden overleden, 13 juli vier maanden overleden.. Of, de vrijdagmiddagen rond vier uur, dan zijn ze er overigens alle twee, zowel Ben als mama. Die vrijdagmiddagen rond vier uur zijn trouwens een soort van heilig geworden, omdat ze beiden rond die tijd zijn overgegaan. Toch zijn er ook al vrijdagmiddagen waarin ik er niet heel specifiek aan denk, dan merk ik pas later op dat er weer een vrijdagmiddag voorbij is dat word al anders dan in de eerste periode.
Maar het kan ook zomaar ‘zonder rede’ zijn dat het zich erg aan me opdringt. Zoals afgelopen dagen…het weekend heb ik in mijn eigen schrijfschrift de laatste dagen van mama haar leven beschreven, daar was ik al eerder aan begonnen en dit weekend was de tijd om het af te schrijven. Ik ga er dan bewust weer in, zie de beelden, hoor de woorden, voel de momenten, voel de gevoelens en huil de tranen..
Ook heb ik vandaag het digitale fotoboek afgemaakt van de laatste dagen en de begrafenis van mama. Helemaal in de beelden, helemaal in die momenten, schikken en herschikken, terug zien, terug voelen.. Ik dacht, je kunt er ook voor kiezen om dat niet te doen.. Niet iedereen zal schrijven, of fotoboeken maken, niet iedereen zal op die manier helemaal terug gaan in die moeilijke momenten. Toch voelt het voor mij goed, merk ik. Ik doe het ook alleen als het in me opkomt, als mijn intuïtie me er brengt. Ik word er dan als het ware naar toe getrokken, ook al had ik eigenlijk andere plannen voor die dag.
Ik dacht vandaag, dit ís rouwen, dit is vorm geven aan mijn rouw. Tijd nemen, ruimte maken, juist om er bewust in te gaan, en het bewust allemaal op me af te laten komen, rustig na-voelen, her-beleven, het verdriet voelen, huilen wat in me zit. Soms doe ik het ook met liedjes, dat doe ik vooral in mijn gevoel voor Ben, met muziek kan ik ook helemaal in het moment terug, en zelfs ook in het gevoel van toen.. ook daarin nodig ik mijn rouw uit.
De momenten van gemis of diep verdriet kunnen me ‘aanvallen’ zonder dat ik er op berekent ben, of er erg in heb. Ik kan ermee opstaan, en er kan een aanleiding zijn. Dat is veel rauwer.. De momenten of ‘gelegenheden’ die ik zelf schep zijn zachter, ronder, ik neem mezelf een beetje ‘aan de hand’ zou je kunnen zeggen. Dat kan ik ook doseren, als het genoeg is stop ik met, bijvoorbeeld schrijven of foto’s uitzoeken, zet ik de muziek af en probeer de dingen te gaan doen van vandaag.
Ik voel dat het goed is om mijn rouwtijd ‘te benutten’, ik zit er nu in, zeg ik steeds maar. Nu is dit allemaal aan de orde, nu is het allemaal aan de hand, nu is het de tijd dit allemaal door me heen te laten gaan. En er mee ‘te werken’ als het ware.
Soms denk ik dat ik al in staat ben om heel andere dingen te doen, dat lukt ook al wel, maar ik merk dat ik toch nog heel veel tijd nodig heb om met mezelf, met mijn eigen gevoel en gedachten te zijn. En tijd te nemen om vorm te geven aan mijn rouwproces. Door er ruimte aan te geven, kan het gaan stromen. Zo merkte ik vanavond op de yoga dat ik bij de eindontspanning mijn tranen ook daar de vrije loop kon geven, niet dat er grote emoties los kwamen, maar gewoon het stroomde, in rust, in stilte de tranen die het verdriet laten vloeien.
Het is natuurlijk ook ‘dubbele rouw’ waar ik inzit dat realiseer ik mezelf ook niet altijd genoeg.. dat word me wel weer duidelijk als ik er zoals de laatste dagen weer goed bij stil ga staan. En zie en voel dat de twee processen niet in één moeite doorgaan, maar dat ik wel degelijk tijd, aandacht en ruimte aan beide moet geven.
Comments